โจทก์จะขอให้ศาลหยิบยกข้อเท็จจริงนอกฟ้องมาลงโทษจำเลยไม่ได้

เป็นหลักการใหญ่ที่กฎหมายห้ามศาลมิให้พิพากษาหรือสั่งเกินคำขอ หรือที่มิได้กล่าวในฟ้อง แปลว่าศาลก็ต้องอยู่ภายใต้กฎหมาย อย่าเข้าใจว่าศาลสั่งอย่างไรจะถูกต้องเสมอไป ในฐานคู่ความหรือโจทก์จำเลยย่อมมีอำนาจตามกฎหมายที่จะยื่นคำร้องให้ศาลดำเนินการอย่างหนึ่งอย่างใดได้ และศาลจะต้องสั่ง ส่วนจะสั่งอย่างไรก็เป็นเรื่องของศาลที่จะต้องดำเนินการให้ชอบด้วยกฎหมาย ดูตัวอย่างคดี...

คดีแดงที่  454/2488

อัยยการแพ่ร จ. นายหมื่น นายน้อย จ.ล.

ก.ม.อาญา ม.63,120,250
วิ.อาญา ม.158 (5) ,192 วรรค 1, วรรค 2

โจทก์ฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยฐานสมคบกันฆ่าพลตำรวจสมบูรณ์, ซึ่งกระทำการตามหน้าที่อันชอบด้วยกฎหมาย ได้ความว่านายน้อยจำเลยใช้ไม้ตีพลตำรวจสุธรรมเช่นนี้ จะลงโทษนายน้อยฐานต่อสู้ขัดขวางเจ้าพนักงานไม่ได้ เพราะเป็นข้อเท็จจริงนอกฟ้อง

แม้จำเลยจะได้กระทำผิดในที่แห่งเดียวกัน แต่เป็นเรื่องเกิดขึ้นในปัจจุบันทันด่วน ต่างคนต่างทำโดยมิได้มีการคบคิดกัน ไม่ถือว่าเป็นตัวการด้วยกัน

…………………..……………………………………………………………..

โจทก์ฟ้องว่า "จำเลยสมคบกันใช้มีดแทงพลตำรวจสมบูรณ์ซึ่งกระทำการตามหน้าที่อันชอบด้วยกฎหมาย กล่าวคือ ตำรวจสมบูรณ์กับพวกได้ห้ามปรามจำเลยทั้ง ๒ ซึ่งเมาสุราแสดงกิริยาวุ่นวายในที่ชุมนุมชน โดยจำเลยประสงค์จะต่อสู้ขัดขวางพลตำรวจสมบูรณ์กับพวกโดยเจตนาจะฆ่าพลตำรวจสมบูรณ์ให้ตาม พลตำรวจได้ถึงแก่ความตายในวันรุ่งขึ้น" ขอให้ลงโทษจำเลยตามอาญา ม.๖๓,๑๒๐ และ ๒๕๐

จำเลยทั้ง ๒ ปฎิเสธ

ศาลชั้นต้นฟังว่านายหมื่นจำเลยเป็นผู้แทงพลตำรวจสมบูร์นายน้อยจำเลยสมคบกับนายหมื่น พิพากษาลงโทษตาม ม.๒๕๐ (๒) ,๖๓

จำเลยอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์ไม่ฟังว่านายน้อยจำเลยสมคบกับนายหมื่น โดยนายน้อยใช้ไม้ทำร้ายพลตำรวจสุธรรม ฟ้องของโจทก์มิได้กล่าวถึงการทำร้ายพลตำรวจสุธรรม ลงโทษนายน้อยไม่ได้ พิพากษาแก้ปล่อยนายน้อยจำเลย

นายหมื่นฎีกาขอให้ปล่อย โจทก์ฎีกาว่านายน้อยสมคบกับนายหมื่น และฟ้องของโจทก์ลงโทษนายน้อยฐานต่อสู้ขัดขวางเจ้าพนักงานได้

ศาลฎีกาฟังว่า นายหมื่นจำเลยใช้มีดแทงพลตำรวจสมบูรณ์ถึงตาย นายน้อยจำเลยใช้ไม้ตีพลตำรวจสุธรรม เป็นเรื่องเกิดขึ้นในปัจจุบันทันด่วน ต่างคนต่างทำโดยมิได้มีการคบคิดกัน นายน้อยจึงไม่มีผิดฐานเป็นผู้สมคบกับนายหมื่นจำเลย และจะลงโทษนายน้อยจำเลยฐานต่อสู้ขัดขวางเจ้าพนักงานไม่ได้ เพราะฟ้องของโจทก์ระบุ จำเลยสมคบกันใช้มีดแทงพลตำรวจสมบูรณ์ ส่วนข้อความในฟ้องตอนต่อไปเป็นข้อความอธิบายถึงรายละเอียดของข้อความตอนแรกเมื่อไม่ได้ความว่านายน้อยสมคบกับนายหมื่นในการใช้มีดแทง และไม่ได้ความว่านายน้อยต่อสู้ขัดขวางพลตำรวจสมบูรณ์แล้วก็ลงโทษนายน้อยไม่ได้ โจทก์จะขอให้ศาลหยิบยกข้อเท็จจริงนอกฟ้อง มาลงโทษจำเลยไม่ได้ พิพากษายืน

(สัดพลี,ประมูล,นาถปรีชา,สุทธิอรรถ )

ศาลชั้นต้น - + มีนะกนิต

ศาลอุทธรณ์ -